نقد بخش اول فصل پنجم سریال چیزهای عجیب

سریال چیزهای عجیب که نُه سال پیش با تبلیغات اندک و تنها با حضور وینونا رایدر به عنوان یک ستاره نسل ایکس کار خود را آغاز کرد، به سرعت به یکی از نمادین‌ترین مجموعه‌های نتفلیکس تبدیل شد. حال، با انتشار چهار قسمت ابتدایی فصل پنجم و پایانی، سؤال بزرگ طرفداران این است: آیا مت و راس دافر، خالقان و ناظران این مجموعه، می‌توانند این فرود نهایی را با موفقیت انجام دهند؟

حکم اولیه: احتمالا بله

گرچه قضاوت نهایی باید تا زمان انتشار کامل فصل (سه قسمت دیگر در کریسمس و قسمت پایانی در شب سال نو میلادی) به تعویق بیفتد، اما بر اساس نیمه‌ اول، پاسخ به این سؤال به طور قطع مثبت است.

نکات مثبت کلیدی:

• کنش و هیجان: این چهار قسمت سریع، با موفقیت به چندین لحظه‌ی عاطفی بزرگ دست می‌یابند و هم‌زمان سکانس‌های اکشن مهیج و بسیار بزرگ‌تری نسبت به گذشته‌ی سریال ارائه می‌دهند.
• مقایسه با فصل ۴: اگرچه این بخش به اندازه فصل چهارم (که وکنا را معرفی کرد) از نظر روایی «جذاب یا تکان‌دهنده» نیست، اما هدف اصلی خود را محقق می‌کند.

خط داستانی فصل ۵

فصل پنجم حدود یک سال و نیم پس از پایان فصل چهارم آغاز می‌شود؛ در حالی که یک شکاف غول‌پیکر به سوی دنیای وارونه (Upside Down) شهر هاوکینز را مانند یک زلزله عظیم دریده است.

• هاوکینز قرنطینه شده: ارتش ایالات متحده شهر را قرنطینه کرده و آن را از دنیای خارج جدا کرده است.
• الون و هاپر: اِلِون (Eleven) تحت تعقیب دولت قرار دارد و مخفیانه با پدرخوانده‌اش، هاپر (Hopper)، مشغول آموزش است.
• نیروی مقاومت: بقیه گروه (ویلرزها، بایرزها و دوستانشان) یک نیروی مقاومت زیرزمینی را در هاوکینز تشکیل داده‌اند. آن‌ها از تونل‌ها عبور می‌کنند و با کد مخفی ارتباط می‌گیرند تا وکنا (هنری کریل / وان) را که باور دارند از نبرد فصل چهارم جان سالم به در برده، ردیابی و نابود کنند.

ساختار داستان و معما

• پایان اسرار بزرگ: این نقد اشاره می‌کند که «چیزهای عجیب» در اوج خود زمانی است که به عنوان یک معمای جذاب عمل می‌کند (مانند فصل اول). اکنون که سریال به خط پایان خود رسیده و اکثر کارت‌های بزرگ خود را رو کرده، فصل پنجم از مزیت معماهای سریالی بزرگ محروم است.
• معماهای کوچک: با این حال، این بخش معماهای کوچک‌تر و سرگرم‌کننده‌ای ارائه می‌دهد که شاید طرفداران با دقت بالا بتوانند آن‌ها را حدس بزنند، اما افشاگری‌های نهایی همچنان «حس یک انفجار را منتقل می‌کنند».

اتحاد تیم و حذف روایت‌های فرعی

یکی از نکات مثبت فصل پنجم این است که تمام شخصیت‌های اصلی به عنوان یک تیم واحد فعالیت می‌کنند.

• تغییر مثبت: در فصل‌های قبلی، گروه اغلب به زیرشاخه‌هایی تقسیم می‌شدند که برای ماجراجویی‌های کوچک فرستاده می‌شدند (برای مثال، خط داستانی هاپر در زندان روسیه یک لکه روی سابقه فصل چهارم بود). در فصل پنجم، شاهد این گسستگی کمتر هستیم و حتی جدایی‌های مقطعی نیز به داستان اصلی گره خورده‌اند.
• نکات برجسته شخصیت‌ها: دوستی داستین و استیو دچار مشکل شده است. هاپر و الون به واسطه‌ی «لجوج» بودن مشترکشان، پیوند عمیق‌تری پیدا می‌کنند. روبین (با بازی عالی مایا هاوک) نیز به ویل کمک می‌کند تا با مسائل درونی و بیرونی خود کنار بیاید.

محیط و تأثیرات سینمایی

• فضای نوستالژی: سریال حس نوستالژی دهه ۸۰ را به خوبی حفظ کرده و شروع قسمت اول با لوگوی به‌روز شده نتفلیکس که با موسیقی سینث‌ویو همراه است، حس «بازگشت به خانه» را به طرفداران می‌دهد.
• ادای دین‌ها: ارجاعات بامزه‌ای به دهه ۸۰ (مانند اشارات متعدد به بازگشت به آینده و استفاده از نام مستعار شخصیت دن آیکروید در فیلم جاسوس‌هایی مثل ما) به داستان اضافه شده‌اند، اما هرگز بر اهمیت داستان یا شخصیت‌ها غلبه نمی‌کنند.
• الهامات جدید: برادران دافر الهام جدیدی از رمان کلاسیک فانتزی چین و چروک در زمان (A Wrinkle in Time) گرفته‌اند. همچنین، سکانس‌های اکشن عظیم سریال به شکلی است که انگار مستقیماً از کتاب بازی جیمز کامرون (خالق ترمیناتور) گرفته شده، که حضور لیندا همیلتون (ستاره ترمیناتور) در نقش یک افسر ارتش در این فصل، این حس را تقویت می‌کند.

انتقادات جزئی

منتقد تنها چند انتقاد جزئی دارد:

• کمرنگ شدن نقش‌ها: مایک (Finn Wolfhard) با وجود ارائه چندین سخنرانی انگیزشی خوب، فرصت‌های بزرگ شخصیتی خاص خود را پیدا نمی‌کند. لوکاس (Caleb McLaughlin) نیز نقش کمتری برای انجام دارد. منتقد امیدوار است که بخش دوم فصل برای این دو شخصیت نقش‌های مهمی در نظر گرفته باشد.
• حاشیه آزاردهنده: کل‌کل استیو و جاناتان بر سر نانسی (Natalia Dyer) به محض شروع، آزاردهنده می‌شود.

نتیجه‌گیری پایانی

این چهار قسمت نشان می‌دهند که برادران دافر تصمیم گرفته‌اند سریال خود را با شرایط خودشان به پایان برسانند، حتی در حالی که این فصل حکم جمع‌بندی تمام رویدادهای گذشته را دارد. اگر این تعادل حفظ شود، نیمه دوم فصل پنجم می‌تواند آن «پایان قابل توجهی» را که ساکنان هاوکینز و بینندگان لایق آن هستند، ارائه دهد.